“De robot vervangt de mens”

De opmars van robots en steeds slimmere software gaat ervoor zorgen dat over enkele decennia voor een substantieel aantal mensen straks geen nuttige rol meer is te vervullen op de arbeidsmarkt.

Het is geen vrolijk boodschap van de Amerikaan Martin Ford in The Rise of the Robots, maar wel één die zijn boek de ’Financial Times McKinsey business book of the year’-award opleverde. Het werk dat in mei uitkwam, is al in 11 talen vertaald en onlangs is ook het contract voor een Nederlandstalige versie getekend.

Ford is op uitnodiging van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in Nederland. Dinsdagavond spreekt hij tijdens een debat in Amsterdam, naar aanleiding is het WRR-rapport ’De robot de baas’, over de gevolgen van de robotisering op de arbeidsmarkt. (zie hiernaast). Daarin lanceert de WRR zijn ’inclusieve robotagenda’, met aanbevelingen over robotisering en de arbeidsmarkt.

 

In het verleden is vaak gevreesd voor massa-werkloosheid door technologie. Achteraf bleek telkens dat er meer en betere banen voor terugkwamen. Waarom zou het dit keer anders zijn?

,,Ontwikkelingen in software en robots gaan nu zo snel dat ze de komende decennia elk beroep bedreigen dat routineus en voorspelbaar is. Het verdwijnen van dit soort banen gebeurde eerst in de landbouw. Daarna zijn ze routinewerk gaan doen in de industrie, wat weer werd ingeruild voor routinematig werk in de dienstensector. Nu robots en software ook steeds meer taken in de dienstensector overnemen, is er geen plek meer om uit te wijken. Met de robotisering begint het eindspel op de arbeidsmarkt.”

 

Om hoeveel banen gaat het?

,,Volgens onderzoek van de Universiteit van Oxford loopt bijna de helft van alle beroepen in de Verenigde Staten gevaar. Ik weet niet of het er inderdaad zoveel zullen zijn, maar ook als het een kwart is, hebben we te maken met een enorm probleem. Dat gebeurt overigens niet binnen een paar jaar, maar wel in een paar decennia.”

 

Waar zijn de gevolgen?

,,Als alle routinebanen verdwijnen, is voor een substantieel aantal mensen geen rol meer over die ze nog economisch nuttig kunnen vervullen. In San Francisco bouwt een bedrijf robots die hamburgers kunnen bakken. In winkels staan steeds meer afrekenzuilen waar mensen zelf afrekenen en ook veel kantoorbanen die bestaan uit voorspelbaar en routineus werk verdwijnen.”

 

Lager opgeleiden waren tot nu toe de klos. Blijft dat zo?

,,Nu kan ook werk voor hoger opgeleiden, zoals juristen en journalisten meer en meer door computeralgoritmes worden vervangen. Bij de grote Amerikaanse bedrijven, met een miljard omzet of meer, zijn de financiële afdelingen, de afgelopen jaren met gemiddeld 40% gekrompen ten opzichte van hun omzet. Allemaal werk dat is vervangen door slimme software.”

 

Voor wie blijft er nog wel werk over?

,,Mensen blijven nodig voor werk waarvoor improvisatie, creativiteit, inlevingsvermogen nodig is. Maar dat kan niet iedereen en er zijn ook niet genoeg van dit soort creatieve banen. Zo houd je dus een elite over van mensen die intelligent en creatief genoeg zijn om zich aan te passen.”

 

Welke banen zijn wel veilig.

,,De zorg lijkt me een veilige haven. Met name het werk van verpleegkundigen kent allerlei aspecten die robots niet kunnen. Intermenselijke vaardigheden en fijngevoeligheid zijn moeilijk te automatiseren. Het werk van een radioloog of anesthesist is veel makkelijker voor een robot.”

 

De WRR adviseert in zijn ’inclusieve robotagenda’ in te zetten op het aanleren van vaardigheden zodat mensen productiever kunnen werken in combinatie met robots.

,,Voor een deel zal dat helpen op de korte termijn, maar op de lange termijn ontwikkelen robots en software steeds verder, totdat ze ook die vaardigheden weer overnemen. Meer opleiden is altijd het antwoord geweest, maar daar red je het nu niet meer mee.”

U stelt een basis-inkomen voor als vangnet, de WRR wil kijken naar manieren om werknemers mede-eigenaar te maken of te laten meeprofiteren van de robots.

,,Hier is het misschien anders, maar in de Verenigde Staten is inkomensherverdeling al politiek toxische materie. Als je werknemers mede-eigenaar maakt, ga je nog verder en schuif je in de richting van het communisme.

Voorstellen om mensen meer te betrekken bij robots sporen ook niet met de redenen waarom bedrijven in robots investeren. Investeringen in robots zijn juist bedoeld om mensen te vervangen.”

Bron: telegraaf.nl